Final Fantasy Tactics đã trở lại sau gần 3 thập kỷ với phiên bản The Ivalice Chronicles, nhận được cơn mưa lời khen từ cả game thủ cũ lẫn mới nhờ gameplay được nâng cấp và diễn xuất của các diễn viên lồng tiếng mà bản gốc 1997 không thể có được. Yasumi Matsuno, cha đẻ của trò chơi, từng chia sẻ trên Twitter rằng Tactics xuất hiện vào đúng lúc thế giới cũng đầy rẫy “bất bình đẳng và chia rẽ”, khiến không ít người cảm thấy “mất đi niềm hy vọng”. Mặc dù là một câu chuyện giả tưởng, game vẫn có những khoảnh khắc lấy cảm hứng từ lịch sử thật, ví dụ như cuộc Nội chiến Anh – War of the Roses thế kỷ 15. Việc lịch sử cứ lặp lại bên ngoài đời thật vừa là điều đáng buồn nhưng cũng nhấn mạnh sức nặng của các chủ đề trong Tactics, đồng thời cho thấy vai trò quan trọng của hai nhân vật Rapha và Marach Galthena trong mạch truyện.
Dù Israel và Palestine cũng là tâm điểm truyền thông năm 1997, sự leo thang căng thẳng gần đây khiến cuộc tranh luận toàn cầu về vấn đề này ngày càng nóng hổi. Cùng với đó là làn sóng bài trừ người Arab gia tăng, làm cho sự xuất hiện của Rapha và Marach trong The Ivalice Chronicles trở nên đặc biệt ý nghĩa với cộng đồng SWANA (Tây Nam Á và Bắc Phi) như mình. Cảm giác thật tươi mới khi phần lồng tiếng của Elham Ehsas và Lara Sawalha giúp đem lại sự chân thật và sinh động cho hai nhân vật này, vì ở nhiều game trước đây, nhân vật mang dấu ấn SWANA thường bị khắc họa theo kiểu khuôn mẫu nhàm chán – từ vũ công bụng, những người điều khiển rắn trên lưng lạc đà, cho đến kẻ khủng bố độc ác. Rapha và Marach phá vỡ mọi định kiến đó, kể một câu chuyện phức tạp hơn rất nhiều và phản chiếu những vấn đề mà cộng đồng của mình gặp phải trên khắp thế giới. Điều này đã rất hiếm ở năm 1997 và càng đáng trân trọng hơn trong năm 2025 này.
Rapha và Marach là hai anh em mồ côi được nhanh chóng đưa vào vòng tay của Công tước Barrington, một nhân vật quyền lực dùng họ cho khả năng mantra độc đáo. Không chỉ tuyển hai đứa trẻ làm binh lính, Barrington còn mở rộng chiến dịch indoctrination, xây dựng nhiều trại mồ côi “tập hợp những tâm hồn trẻ tuổi dễ bảo”. Chính nhờ vậy, ông ta có thể chọn ra những đứa trẻ tiềm năng nhất để “uốn nắn và huấn luyện”, như Ramza từng nói. Nghe thì có vẻ như cốt truyện đơn giản kiểu phản diện quá mức, nhưng thực tế cảnh này rất gần gũi với cách Taliban tuyển mộ trẻ em hiện nay. Điều đáng khen ở Tactics là thay vì biến Marach và Rapha thành những chướng ngại vô tri trên đường của Ramza, họ lại được xây dựng với lịch sử nhân văn, giải thích tại sao lại đứng về phe một kẻ độc tài thay vì Ramza. Đặc biệt, Rapha là nhân vật rất quan trọng trong việc làm nổi bật sự lầm lạc của mình và anh trai, và cô ấy luôn cố gắng để Ramza nhận ra sự thật, dù ban đầu anh có vẻ cương quyết và khó tiếp thu.
Dù chuyện đời Galthena được chăm chút, vẫn có một vài điểm cần góp ý. Một trong số đó là việc duy nhất hai anh em có năng lực mantra trong suốt game; điều này tuy có vẻ làm nổi bật sức mạnh của họ nhưng lại vô tình rẻ rúng hóa nhân vật SWANA theo kiểu Á Đông hóa (Orientalist), biến họ thành những “kỳ lạ, khác biệt” so với phần còn lại. Chưa kể bản thân Rapha và Marach cũng khá yếu về mặt build so với các nhân vật khác, khiến họ ít được ưa chuộng trong cộng đồng Tactics. Dù việc thay đổi "respec" có thể cải thiện, nhưng người chơi lại không dễ dàng nhận ra cách tốt nhất để tận dụng hai nhân vật này trong combat, dẫn đến việc có thể họ sẽ bị lãng quên – điều này phản ánh sự thiếu quan tâm khá rõ ràng từ phía Square.
Một điểm nữa phải nhắc đến là phân đoạn gây tranh cãi về Marach, vốn không làm đẹp hình ảnh SWANA nam. Khi lần đầu gặp Rapha và Marach trong The Ivalice Chronicles, hai người đang tranh cãi quyết liệt. Marach tức giận vì Rapha nói xấu Barrington - người mà cậu tin đã cứu họ ngày còn nhỏ. Khi Rapha thẳng thừng nói rằng chính Barrington mới là nguyên nhân biến họ thành trẻ mồ côi, Marach đánh cô một bạt tai rồi nói rằng “sẽ không chịu đựng cái miệng hỗn láo đó”. Khoảnh khắc này có vẻ như cho thấy Marach cực kỳ ủng hộ Barrington và giận dữ khi chị gái dám phê phán ông ta. Nhưng hành động này đồng thời cũng bị gán cho định kiến tiêu cực về đàn ông SWANA vốn “bạo lực với phụ nữ”. Điều này chỉ càng trở nên vô lý hơn khi sau đó game hé lộ Marach thực ra muốn thoát khỏi Barrington và không có ý định làm tay sai cho hắn ta suốt đời.
Với bản remaster đầy sự nâng cấp về cốt truyện và kịch bản, mình nghĩ khoảnh khắc tát tai đó nên được loại bỏ khỏi cuộc tranh luận giữa Marach và Rapha để tránh vô tình củng cố định kiến xấu. Câu chuyện trong FF vốn có truyền thống tái đánh giá nhân vật, và lần này chắc cũng không phải ngoại lệ. Chẳng hạn, Cid trong Final Fantasy 7 bản gốc từng bị ngụ ý có hành vi lạm dụng, nhưng ở bản Remake Rebirth lại được khắc họa thành một quý ông miền Nam dễ thương và vui vẻ.
Bản thân Marach cũng không phải kiểu phản diện đơn thuần. Anh thật lòng quan tâm tới em gái, từng lấy thân chắn đạn cho cô khi nghe Barrington tự thú về bản chất thật sự của mình. Sau khi Rapha hồi sinh Marach bằng Đá Bò Cạp (Scorpio Stone), hai người cùng gia nhập đội của Ramza. Đây cũng là lần đầu tiên họ tự chọn con đường của riêng mình, chiến đấu vì những gì họ tin tưởng. Qua đoạn thoại tùy chọn với Hashmal/Folmarv, cả hai tiết lộ mong muốn đây sẽ là lần cuối cùng họ phải giết người trong đời – điều cực hiếm thấy với nhân vật có mã SWANA những năm 90 và vẫn còn khá hiếm hiện nay.
Dẫu rằng câu chuyện của anh em Galthena không dài trong tổng thể mạch truyện Tactics, nó vẫn tạo được dấu ấn mạnh mẽ và tiếp tục phá vỡ khuôn mẫu khi mô tả nhân vật SWANA là con người với đủ tốt xấu, thất bại chứ không phải những cái bóng một chiều. Có thiết kế chỉ số tối ưu hơn thì tốt, nhưng nhìn tổng thể, Rapha và Marach vẫn là ví dụ xuất sắc cho kiểu nhân vật SWANA như thế nào trong game, và mình hy vọng sẽ thấy nhiều hơn trong tương lai.
.png?w=500&q=85)
.png?w=500&q=85)
