Nếu bạn yêu thích Hades 2, thì nhất định nên đọc cuốn sách này – thậm chí còn “đỉnh” hơn cả game

Thần thoại Hy Lạp đã tồn tại hàng ngàn năm và những truyền thống này đã truyền cảm hứng cho nghệ sĩ trên hầu hết mọi lĩnh vực. Điều khiến tôi vui là mỗi nhà văn, họa sĩ, đạo diễn – hay trong trường hợp của Hades 2, một đội ngũ phát triển game – đều có thể khai thác một góc nhìn độc đáo về các nhân vật và sự kiện họ chọn để làm nổi bật. Với phần tiếp theo của tựa hack-and-slash roguelite nổi tiếng Hades, Supergiant Games đưa người chơi khám phá thế giới của các vị thần Hy Lạp qua lăng kính của Melinoe, công chúa của Âm phủ.

Trong Hades 2, Melinoe là nhân vật chính mà bạn điều khiển, mở ra một khía cạnh mới về cuộc sống dưới thế giới vô hình. Khác với người anh trai Zagreus, phù thủy trẻ này không lớn lên trong cung điện chính mà sống trong một trại tạm bợ bên rìa vùng đất của Hades. Cảm giác khoảng cách giữa cô và gia đình rất rõ ràng, và mối liên kết duy nhất của Melinoe với họ là một bức tranh duy nhất được trưng bày trong phòng tạm bợ của cô. Câu chuyện bắt đầu khi Melinoe, u uất nhưng đầy sức mạnh, quyết định cứu gia đình mình khỏi Titan thời gian Kronos và cuối cùng xóa bỏ khoảng cách luôn chia cắt họ.

Hades 2 không phải là sản phẩm hiện đại duy nhất tập trung vào những người phụ nữ trong thần thoại Hy Lạp, và những khó khăn của Melinoe nhanh chóng khiến tôi nhớ đến một câu chuyện khác theo chân một nữ thần và phù thủy Hy Lạp: Circe của Madeline Miller. Xuất bản năm 2018, cuốn sách này kể lại câu chuyện của nữ thần Circe, người bị Zeus đày đến hòn đảo Aeaea. Nếu bạn đã đọc The Odyssey, có thể bạn biết Circe như một phù thủy gian xảo đã biến các chiến binh của Odysseus thành lợn. Tuy nhiên, tác phẩm của Miller mở ra một góc nhìn mới, cho phép người đọc tưởng tượng sự kiện từ phía nhân vật nữ thần này.

Nếu bạn mê Hades 2 – và đặc biệt quan tâm đến những phù thủy trong thần thoại Hy Lạp hoặc những câu chuyện không chỉ xoay quanh mấy ông anh hùng bạo lực thì Circe thực sự là trải nghiệm bắt buộc phải thử. Tôi không chỉ nói thế vì quyển sách dễ đọc và cực kỳ giải trí; nó còn giúp tôi hiểu rõ hơn về Hades 2 và chỉ ra những chủ đề mà trò chơi có thể đào sâu hơn nữa.

Trong Circe, phù thủy bị coi là mối đe dọa với các vị thần thượng đỉnh. Khác với các Olympians lấy sức mạnh từ huyết thống, sức mạnh của phù thủy đến từ đất đai. Bất cứ người nào, thần nào cũng có thể nắm bắt nó bằng cách cần cù luyện tập. Để trở thành một phù thủy mạnh mẽ, Circe phải siêng năng ngày ngày mài cối giã thuốc, chế tác các phương thuốc – một sức mạnh đậm chất nữ tính, hình thành từ công việc ổn định, chăm nom vườn tược và nhà kho.

Tương tự Circe trong truyện, Melinoe cũng liên tục kiếm thảo mộc, hoa cỏ để nâng cấp sức mạnh và trại của mình. Là người chơi, tôi cũng bắt đầu cảm thấy mình như một phù thủy khi từng bước luyện kỹ năng – vừa chơi giỏi hơn vừa thu thập dần tài nguyên để tăng cường hiệu ứng kỹ năng và chỉ số. Dù vậy, hành trình của Melinoe vẫn rất khác Circe. Sức mạnh chính của cô đến từ các vị thần Olympians, những người nâng cấp phép thuật bằng các quyền năng và buff chỉ số.

Melinoe còn là con gái của Hades. Dù người cha không ủng hộ chuyến đi của cô, ông vẫn hỗ trợ cô qua các nâng cấp nhân vật và tài nguyên. Khi chơi Melinoe, cảm giác không hề như một phù thủy bị xã hội ruồng bỏ. Trái lại, các Olympians luôn gặp cô với nụ cười hoặc vài câu đùa vui. Thần Zeus vĩ đại – người từng được biết đến với các tội ác tình dục – chào cô bằng tiếng cười và trao sức mạnh khi cần. Melinoe, khác với các nữ thần trong thế giới Circe, có quyền chọn người tình của mình.

Quan điểm của Supergiant Games phủ lên thần thoại Hy Lạp một lớp ánh sáng lấp lánh, hơi lạ đôi chỗ vì như nhiều nhà phê bình đã chỉ ra, thần thoại Hy Lạp thường cho thấy bản chất tàn bạo của các vị thần. Tuy nhiên, sự vui tươi tổng thể cũng hợp lý khi Hades 2 bên cạnh gameplay hack-and-slash còn là một “sim hẹn hò” thú vị. Nhưng dù vậy, tôi có cảm giác Supergiant chỉ đơn giản áp dụng công thức thành công với một nhân vật nữ mà chẳng dành nhiều tâm huyết để tưởng tượng thần thoại Hy Lạp sẽ khác thế nào khi nhìn qua lăng kính nữ quyền.

Trong sách, Circe là nữ thần hạng thấp theo mọi nghĩa. Nàng không đẹp rạng rỡ kiểu mẫu nữ thần khác nên không thể lấy chồng – một thứ giá trị duy nhất được định nghĩa trong thế giới thần linh. Là con gái của Titan, nàng bị coi thấp hơn các Olympians trên đỉnh Olympus. Circe cũng không có sức mạnh bẩm sinh lớn như cha mình Helios – thần mặt trời luôn nổi giận với nàng. Khác hẳn Hades 2, Circe là câu chuyện về sự biến đổi – một người phụ nữ tìm kiếm sức mạnh riêng để thách thức hệ thống phân cấp của các vị thần.

Tôi không cho rằng câu chuyện về phụ nữ nào cũng cần phải bi kịch hay trải qua trauma nặng nề. Hades 2 vui, nhẹ nhàng và giải trí ổn. Tôi có thể “ngốn” gameplay như xem bỏng ngô và tán gẫu với các nhân vật đẹp trai. Thật vui khi ta có cả những câu chuyện dạng này. Nhưng nếu bạn muốn một câu chuyện khai thác sâu sắc – và thường rất khó khăn – về cuộc đời phù thủy Hy Lạp thì nhất định đừng bỏ qua Circe của Miller.