Đánh Giá Arc Raiders - Cùng Nhau Mạnh Mẽ Hơn.

“Đừng bắn!” Tôi hét lớn với gã raider đang núp trong bụi cây gần đó. “Tôi sẽ bước ra đây, nhưng tôi không có ý làm hại cậu đâu”.

Rõ ràng là hắn giật mình khi thấy tôi, có lẽ vừa vì cái Rocketeer lởn vởn phía trên vừa vì những lần phản bội đã từng diễn ra, gã raider bụi bặm liền chĩa khẩu Ferro rifle đầy gỉ sét về phía tôi. Hắn đã gọi thang máy để lên Speranza an toàn rồi, nên không ngạc nhiên khi hắn lo lắng. Hắn sắp mất trắng mọi thứ ngay trước vạch đích, trước khi cánh cửa saferoom mở ra. Nhưng tôi cũng thế, và hắn không biết, không thể biết, rằng tôi chưa bao giờ giết raider nào trước đây.

Tôi có thể cảm nhận được hắn đang xem xét xem mình có đáng tin không. “Robots mới là kẻ xấu, đúng không?” Tôi tiếp tục, mồ hôi ra như tắm khi từng giây hắn chưa hạ khẩu súng. “Nếu tôi bắn chết cậu, cậu sẽ là raider đầu tiên bị tôi hạ. Tôi chỉ muốn về nhà, giống như cậu thôi.” Tôi cứ di chuyển liên tục để hắn không thể nhắm bắn, nhưng vẫn hy vọng mọi chuyện không tệ đến thế. Trước khi hắn kịp tính toán xem liệu tôi nói thật hay không, con Rocketeer bỗng hú vang báo động dữ dội. Nó đã phát hiện ra hắn khi hắn đang nhắm tôi.

Chẳng mấy chốc, nó phóng rocket về phía hắn, khiến gã quỳ xuống, níu giữ mạng sống bằng chiếc balo chứa đầy đồ hiếm hên xui gì đó. Tôi hoàn toàn có thể để hắn chết, thậm chí có thể tự tay kết liễu hắn nếu muốn. Nhưng tôi đã hứa. Tôi ném quả lựu đạn mồi ra sau đồi, kiếm thêm chút thời gian để hai đứa chạy hoặc bò vào thang máy trong khi con drone mạnh mẽ lao đi truy đuổi chướng ngại vật. Gã raider thì đang mất máu nhưng sẽ sống sót.

“Tôi hiểu mà, anh bạn, nhưng như tôi nói, robots mới là kẻ xấu” tôi trấn an hắn. “Chúng ta cùng về nhà nhé.”

Tôi ra hiệu cho chiếc hộp sắt gỉ rẽ xuống lại cái hang trú ẩn dưới lòng đất của chúng tôi. Cùng nhau, người lạ và tôi mang theo vết thương, chiến lợi phẩm và câu chuyện sinh tồn về nơi mà ARC không thể chạm tới: Speranza. Tôi hiểu rằng nếu chúng tôi gặp lại trong thế giới hậu tận thế của Arc Raiders, cả hai sẽ đều mạnh mẽ và tin tưởng nhau hơn. Đối với tôi, điều đó giá trị hơn bất cứ thứ gì hắn nhét trong balo.

Đây chính là tinh thần tương tác bất ngờ, sống động trong Arc Raiders, một tựa game multiplayer định nghĩa lại thể loại extraction shooter theo cách cực kỳ ấn tượng. Arc Raiders là extraction shooter, tức có khá nhiều game trong dòng này rồi, nhưng chưa bao giờ tôi chơi trò nào mà khó đoán, đã tay, và đầy hy vọng như thế. Câu chuyện chiến tranh tôi kể đây chỉ là một trong hàng tá những trải nghiệm trong 39 tiếng chơi Arc Raiders của tôi tới giờ.

Trong Arc Raiders, thế giới hiện tại đã kết thúc, khi thảm họa khí hậu và AI thống trị kết hợp tạo nên cú đấm kép khiến nhân loại phải sống dưới lòng đất ở một nền văn minh tên Speranza. Để cải thiện cuộc sống cho bản thân và cộng đồng, số ít người chọn làm raider, những người dũng cảm đi lên mặt đất thu thập tài nguyên quý giá như vũ khí, thuốc men, và các di vật của thế giới cũ.

Vòng lặp gameplay của Arc Raiders xoay quanh phân tích rủi ro-lợi ích đặc trưng của extraction shooter. Chơi từ góc nhìn thứ ba, bạn chuẩn bị súng và đồ trong kho an toàn, nhảy vào bản đồ PvPvE, săn nhiệm vụ, tài nguyên, thử thách rồi phải về nhà an toàn, hoặc chết trong cố gắng. Kẻ thù là robot ARC tấn công ngay khi phát hiện, trong khi người chơi khác cũng có thể chọn chiến tranh. Khi chết giữa trận, bạn mất mọi thứ trong inventory, có thể bị người khác lục ví vơ lấy đồ sau đó. Đó luôn là kịch bản tồi tệ nhất khiến thể loại này hấp dẫn, nhưng Arc Raiders làm nó lên tầm mới nhờ cộng đồng đa phần chọn nhập vai vào thế giới giả tưởng game.

ARC, hệ thống robot địch chiếm lấy Trái Đất, có mặt khắp nơi, từng loại máy đều cực kỳ thông minh. Snitch drones sẽ báo vị trí bạn cho đàn Wasp lao vun vút xuống mặt đất tấn công. Chui vào nhà, chúng sẽ rình nhìn từ cửa sổ hoặc nhiều góc khác, tìm đúng vị trí bắn sau lưng chỗ bạn nấp. Những siêu máy như Rocketeer drone, con Leaper chẳng khác tranh của họa sĩ Simon Stålenhag, hay Bastion to lớn như AT-AT, đều vô cùng mạnh mẽ, không thể một raider đơn độc đấu lại. Chỉ cần nhìn thấy chúng cũng đủ khiến bạn mất hết tự tin, chưa kể sức sát thương năng hủy của chúng.

Đánh nhau với kẻ địch trong game khiến tôi cảm nhận AI địch đã tiến một bước dài về mặt công nghệ. Mỗi trận đấu súng đều hấp dẫn, không có màn “đánh hạ cho nhanh” mấy con robot. Chúng luôn đòi hỏi kế hoạch tỉ mỉ và kỹ năng cao; một thiếu thì đều không xong. Khi tôi sống sót trong hành trình, là vì từng bước tôi đi đều thận trọng, tránh qua những con ARC bay lượn trên đầu, lăn bò dưới chân hay nhảy qua chỗ nấp tìm cách dập tôi. Arc Raiders là nơi cái chết dễ đến với ai không chọn cách chơi rình rập và du kích. Điều này hợp tuyệt với câu chuyện game: bạn đối mặt với áp lực áp đảo về vũ khí và số lượng, nhưng ARC không thể đo được hai thứ riêng biệt của con người: sự kiên trì và sáng tạo.

Tôi nghĩ chính vì vậy mà trong hàng chục giờ chơi, mọi người với tôi khá thân thiện. Thế giới có thể tàn nhẫn, nhưng con người thường không như thế. Chắc chắn vẫn có vài kẻ xấu trên đường, chơi đủ dài bạn sẽ bị phản bội, bị đánh úp và cướp sạch đồ. Nhưng thường xuyên hơn, bạn sẽ thấy người ta đồng lòng, giúp đỡ nhau, đánh nhau với kẻ thù thật sự. Tôi chưa bao giờ thấy extraction shooter nào mà người chơi kết hợp được như trong Arc Raiders.

Dĩ nhiên, tôi cũng biết mình có thể đang trải nghiệm cực kỳ thân thiện. Một số người chơi gặp tình cảnh tệ hơn, bị spawn camp ngay khi vào trận, gặp quá nhiều raider lừa đảo. Nhưng cộng đồng chủ yếu chơi theo cách tử tế hơn. Trong 39 giờ và nhiều trận tôi chơi, chỉ có vài lần bị người khác bắn chết, còn tôi thì chưa bao giờ giết ai. Mối đe dọa phản bội hay tàn nhẫn vẫn luôn tồn tại, nhưng tôi chọn tin tưởng đồng đội raider, và thường điều đó đều được đền đáp. Vài giây căng thẳng đáng nhớ nhất là khi toàn thể raider cùng phối hợp quét sạch một ARC Queen. Mỗi vòng chơi với tôi như một chương mới của hành trình, đến mức tôi còn tính mua quyển sổ ghi chép lại trải nghiệm, làm vật kỷ niệm cho thế giới ảo nhưng sống động này.

Tính năng voice chat khoảng cách trong game góp công lớn tạo nên văn hóa này. Có thể gọi thoại cho người xa gần, nói chuyện bằng giọng thật, xí xóa căng thẳng chiến đấu hay trấn an nhau thật sự làm cộng đồng trở nên “người hơn”. Robots mới là kẻ xấu. Tôi chẳng biết nói bao nhiêu lần với người chơi khác thế trong thời gian chơi Arc Raiders rồi. Họ hầu như đồng ý.

Các nhiệm vụ và thế giới mở cũng góp phần làm nổi bật tính cộng đồng này. Nhiều nhiệm vụ chỉ cho bạn vài thông tin sơ sài về địa điểm cần đến, khiến bạn phải dựa vào người chơi khác để hỏi han. Tôi không ít lần giúp hoặc được giúp vì cùng săn tài nguyên hay cùng đến điểm chuẩn bị làm nhiệm vụ. Từ đó bốn bản đồ game tạo cảm giác rất thật, như một không gian có người ở. Bạn sẽ nhớ rõ những nơi như Buried City đến mức có thể chỉ đường khi ai đó nhờ, hoặc thậm chí hợp tác luôn với họ để cùng về nhà an toàn. Tôi từng tình cờ gặp một nóc nhà cần vá ghép, và có một người chơi khác cũng đang làm nhiệm vụ tương tự. Chúng tôi kể chuyện, đổi đồ rồi chúc nhau may mắn rồi chia tay.

Điều gì ngăn chúng tôi kết liễu nhau và bốc hết đồ của đối phương? Trong những tựa Escape From Tarkov, Hunt: Showdown, hay Vigor mà tôi chơi, game khuyến khích bạn làm thế, bởi hệ thống khan hiếm hay văn hóa game. Arc Raiders dường như phủ nhận kiểu văn hóa ấy, và điều đó khiến tôi gắn kết hơn với người chơi khác. Dù chơi cẩn thận, tôi nhiều lần lao vào hăng say hỗn chiến với ARC chỉ vì nghe người raider khác đánh nhau. Tôi không cần giúp họ, nhưng tôi muốn.

Bạn có thể hồi tỉnh bất cứ ai trong nhóm đến ba người bằng cách tương tác khi họ ngã, còn ngoài nhóm thì cần máy sốc tim. Tôi đã mang theo 1-2 cái mỗi vòng, thậm chí để trong “túi an toàn” không bị mất khi chết. Tôi thực sự muốn giúp đỡ đồng đội hơn là mải chạy theo mấy chiếc chìa khóa huyền thoại mở phòng khó nhất. Tôi cảm giác nhiều người khác trong Arc Raiders cũng vậy, cùng chung tinh thần hỗ trợ nhân loại chống máy móc.

Tuy thế, có lúc PvP cũng được dự đoán trước. Như ở các khu loot hạng nặng, phòng khóa cần chìa rương quý hiếm. Dù vậy tôi chưa lần nào bị bắn chết bởi người chơi khác tại đó, dù Night Raids, sự kiện loot và địch đông tăng cao, thỉnh thoảng khiến người ta quay lại bản năng “mạnh được yếu thua”. Một số content creator đang sống bằng vai trò phản diện, hiển nhiên họ không cô đơn trong cộng đồng lớn hiện nay, nên nguy cơ luôn hiện hữu. Nhưng phần lớn người chơi lại có tâm hồn thiện lương. Tôi không biết game nào có thể dự báo tương lai nhân loại ngoài đời thật, nhưng nhìn mọi người trong Scarcity, khó khăn và nguy cơ lớn vẫn hợp sức, tôi thấy thật mát lòng. Tôi thuộc tuýp lạc quan, và Arc Raiders như tiếp thêm lửa cho hy vọng đó.

Tất cả được đặt trong bối cảnh pha trộn không khí space western cực chất. Trang phục NASA-Punk lên ngôi, raiders mặc cowboy áo dài bụi phủ và mũ phi hành gia cứ thế mà phối, tạo ra style khó đỡ nhưng lại rất cool. Có cái sến, nhưng tôi trân trọng vì ý đồ “chức năng hơn thẩm mỹ”. Bốn bản đồ mở lúc ra mắt mang phong cách và palette màu riêng biệt. Có Dam Battlegrounds đầy đầm lầy bụi rậm, Buried City bị cát vùi ngập, Spaceport sa mạc rộng lớn, và The Blue Zone với đồi núi xanh mướt.

Mỗi bản đồ mang thách thức riêng. Dam Battlegrounds được xem như khu vực khởi đầu, với nhiều chỗ nấp là cây và bụi rậm, bạn có thể làm quen—đầm lầy còn làm bạn bị ướt chân. Buried City nhiều nội thất để khám phá, thành phố bị cát phủ khiến bạn di chuyển trên nóc nhà mà như đi cầu thang, có thể chui vào phần lớn tòa nhà thoải mái. Spaceport rộng và bằng phẳng, dễ dính bắn tỉa hay drone tuần tra hơn. The Blue Zone là bản đồ tôi thích nhất: thung lũng xanh mướt, rừng núi xung quanh làm tôi nhớ đến Endor trong Star Wars. Từ cạnh ngoài của thung lũng này, tôi có thể nhìn thấy gần như toàn bộ thế giới, và thường tôi hay dừng lại ngắm nhìn đội kháng chiến chung ta chống lại mối đe dọa AI.

Mỗi bản đồ cũng ẩn chứa lịch sử phong phú, kể về chiến thắng ngắn ngủi trước ARC cách đây vài năm. Giờ đây, máy móc trở lại, việc khám phá thế giới bị tàn phá bởi hai cuộc chiến với những cỗ máy này khiến mạch chuyện đậm đặc hơn ở yếu tố môi trường. Tôi từng làm nhiệm vụ tìm hiểu về Husks, một loại máy khổng lồ không còn xuất hiện nữa nhưng từng mạnh hơn mọi cỗ khác cộng lại. Tôi đã lo sợ, và đồng thời hy vọng, chúng sẽ trở lại trong Arc Raiders một ngày nào đó. Nhưng tôi cũng cảm thấy vui mừng về sự cộng đồng mà việc hạ gục chúng sẽ đòi hỏi. Nếu Husks quay lại, tôi cá là chúng tôi sẽ sẵn sàng đối mặt cùng nhau.

Tôi đã chơi nhiều giờ mà chưa đề cập đến phần bắn súng, không phải vì nó tầm thường. Arc Raiders là một shooter góc nhìn thứ ba cực xuất sắc. Kẻ địch thông minh sẵn sàng gây khó dễ, di chuyển cẩn thận quanh đống xác máy bay, những lán trại tạm bợ như lính du kích đánh rồi trốn vào rừng bê tông hoặc cây cối. Khi xung đột xảy ra, từng khẩu súng rất khác biệt, yêu cầu quản lý trang bị kỹ càng. Có súng tốt hơn khi đấu robot, xuyên giáp hiệu quả, có súng mạnh với con người nhưng yếu với ARC. Mỗi đội mỗi người đều phải cân nhắc kỹ trước khi vào trận. Bạn không bao giờ biết chắc mình sẽ gặp gì, nhưng dự đoán tốt là đã bước đầu chuẩn bị.

Nạp đạn khá chậm, nên mỗi phát bắn đều phải chính xác. Với ARC, súng có trợ giúp auto-aim nhẹ, nhưng bạn vẫn cần điều chỉnh khi drone bay lượn lia lịa. Việc bắn súng vừa thách thức trí não vừa đòi hỏi kỹ năng tay chân. Loại bot nổ và bot lửa như Fireballs và Pops cho bạn hai lựa chọn: bắn trúng phát đầu tiên hoặc chạy thật nhanh. May là gunplay mượt mà ổn định, nên lúc bị bất ngờ bạn chỉ trách mình bắn loạn chỗ đất trống phía sau. Nâng cấp và tùy chỉnh vũ khí rất sâu, với nhiều bộ phận có thể tháo lắp qua lại, giúp bạn tạo cảm giác “tự tay chế tạo” đúng chất cộng đồng Speranza.

Ngoài súng, game còn có kha khá công cụ hay ho như đường trượt dây cứu mạng tôi vài lần, chục loại lựu đạn và bom, thiết bị chặn cửa tạm thời cản địch vào phòng, và móc câu hiện đại chưa thấy ai chơi nhưng từng xuất hiện trong bản preview trước ngày ra. Chắc khi dân tình có món này, Arc Raiders sẽ lại viral với đủ cảnh “nhìn tao làm được gì nhé”, vì nó cực vui.

Nói chung, game có nhiều vật dụng đa dụng tuỳ cách bạn tinh ý sử dụng. Tôi thích nhất là đèn flare dùng thủ công. Bình thường đèn flare tự phát khi một người khác hạ bạn hay khi gọi thả tiếp tế. Với flare thủ công, bạn có thể giả vờ như vậy để thu hút hoặc đuổi người chơi khác đi. Nó khiến tôi nhớ câu không chính thức của Sea of Thieves, một trong những game tôi thích: “công cụ chứ không phải luật lệ”.

Mảng chiến tranh cộng đồng, du kích, tự chế này làm mạch đấu thêm đặc sắc nữa. Kẻ thù có điểm yếu riêng, nhưng không phải kiểu điểm sáng trên boss như game khác đâu mà bạn phải thử nghiệm và phối hợp. Tôi từng gặp một raider tốt bụng chỉ tôi kho loot tuyệt vời gần đó, đồng thời dạy cách hạ Leaper bằng lựu đạn điện, rồi quăng bom Molotov vào cổng tạm mở khi nó bị làm cho tê liệt. Gặp người không làm hại bạn trong Arc Raiders, bạn rất có thể nhận lại nhiều hơn chỉ là mạng sống an toàn và sự tích cực.

Những khoảnh khắc bất ngờ kiểu vậy là phần hay nhất của Arc Raiders, phần âm thanh đỉnh cũng không kém. Được cầm trịch bởi những developer từng làm Battlefield, không khó hiểu vì sao âm thanh của Arc Raiders đạt chuẩn. Mỗi trận đấu kể câu chuyện riêng mà bạn có thể hiểu rõ dù nhắm mắt. Vào một vùng nào đó, bạn nghe được raider bị Snitch phát hiện bên trên nóc bãi đỗ xe, một probe ARC bị rơi phát ra tiếng bíp chíp kỳ quái như ngôn ngữ ngoài hành tinh giữa cát mênh mông, hay Bastion ARC to lớn đang náo loạn tấn công một đàn raider mà có lẽ họ đã đồng lòng hành động. Âm thanh không chỉ lớp lang mà còn cho bạn biết vị trí, cảnh báo. Súng nổ vang trời, lúc yên tĩnh nghe kỹ còn biết có ai đang lục tìm loot bên cạnh.

Vì nhiều máy ARC bay lơ lửng như drone hoặc núp trong các khu vực tối tăm, nghe ngóng thành phản xạ tự nhiên được, mà âm thanh hỗ trợ cực tốt cho việc này. Qua thời gian, bạn sẽ phân biệt được đâu là PvP, đâu PvE qua cách bắn súng. Arc Raiders đẹp mắt, nhưng vẫn còn tuyệt hơn khi phát ra âm thanh như thế.

Arc Raiders có kế hoạch dài hạn với roadmap hứa hẹn bản đồ mới, sự kiện, tất cả thứ bạn cần ở một game “sống động”. Có nhiều hệ thống dài hơi trong game, ví dụ Trials và Expeditions. Trials như xếp hạng nhưng không cần PvP, bạn kiếm điểm qua các thử thách hàng tuần như gây sát thương Leaper, thu hoạch nông sản rồi cạnh tranh trên bảng điểm cộng đồng. Điểm càng cao, xếp hạng càng lên thêm nhiều đồ cosmetic, emote, trang phục khi thời gian kết thúc. Phiên bản Trials tôi chơi tuần này khá hấp dẫn, là hệ thống phụ thúc đẩy nhưng không làm giảm đi phần kỳ diệu của những câu chuyện trong game cùng người chơi khác.

Expeditions là vòng lặp dài hơn, kiểu như prestige, bạn chọn gửi nhân vật của mình đi mãi mãi để lấy một nhân vật mới với phần thưởng độc quyền. Tôi có thể sẽ thử nó, nhưng với level cap 75, tôi thấy mình còn nhiều cái chưa khám phá xong đã tới lúc biệt phái anh chàng chiến binh nghèo nàn đầu tiên. Hai hệ thống này dành cho người chơi muốn có nội dung cuối game, giúp họ quay lại thường xuyên hơn, nhưng tôi nghĩ chúng không quan trọng lắm khi chính Arc Raiders đã vượt lên trên khái niệm “nội dung đơn thuần”. Trials và Expeditions chỉ là thêm thắt thú vị mà tôi sẽ chơi, nhưng không cần cũng không sao để chơi game hàng trăm giờ.

Chính vì tất cả những điểm làm Arc Raiders xuất sắc ấy, tôi chỉ có hai điều nhỏ muốn chê. Thứ nhất, phần tạo nhân vật khá nghèo nàn về lựa chọn, đặc biệt tóc tai. Rõ ràng game sẽ cập nhật thêm, vì đã có vài món bán trong shop và unlock qua battle pass gọi là Decks. Nhưng cần nhiều tùy chọn miễn phí hơn, vì số lượng người chơi lớn mà lựa chọn ban đầu quá ít. Dù tôi gặp nhiều raider cá tính trong suốt tuần chơi, trông mấy bạn ấy ai cũng khá giống nhau ngoài cái quần áo đang mặc.

Phần thứ hai liên quan đến hub ở Speranza. Hiện tại, các NPC vừa làm nhiệm vụ bán đồ vừa gợi nhiệm vụ trong menu, không có hub MMO để người chơi tự do giao lưu, khám phá hoặc nói chuyện. Tôi phân vân liệu chừng này có tốt cho game không. Vì hub đơn giản bằng mấy menu nên người chơi không phải mất nhiều thời gian giữa trận, nhưng đồng thời cũng làm Speranza thiếu sự sinh động, không thể tạo ra trải nghiệm đáng nhớ như phần còn lại của game. Hub giản đơn thế này có vẻ như một lối viết tạm thời để sau này sẽ được nâng cấp, nhưng hiện giờ thì nó trái ngược với cái tinh thần cộng đồng mà Arc Raiders đang xây dựng.

Trong các menu hoạt hình ở Speranza, bạn nghe kỹ loa phát thanh sẽ nghe được người phụ nữ nào đó nhắc nhở cộng đồng rằng “phải biết đọc biết viết”. Lúc đầu tôi dừng lại suy nghĩ khi nghe câu đó. Rất hiếm cảnh hậu tận thế mà có ánh sáng hy vọng rõ ràng đến thế. Đây là một cộng đồng chứng kiến thế giới mình gần như kết thúc, nhưng vẫn chiến đấu để lấy lại. Người Speranza không sống trong dystopia dưới bàn tay nhà độc tài, không phải kiểu ăn nhau để tồn tại. Họ không mất đi tính người; họ níu giữ điều đó. Là thứ duy nhất mà ARC không thể lấy đi của họ. Thấy cộng đồng game cùng nhau góp sức, không ai bảo ai mà vẫn giữ được truyền thống đó, thật sự là minh chứng cho thiết kế game đi đôi cùng thiết kế thế giới qua những kết quả do người chơi tạo nên.

Chúng ta có thể giết nhau trong Arc Raiders. Nhưng hầu hết lại chọn giúp đỡ nhau, nếu không là dấu hiệu nhân loại sẽ ổn trong đời thực, thì ít nhất cũng tạo ra một trong những trải nghiệm multiplayer hay nhất tôi đã từng chơi.