Ứng dụng Pokémon Champions có thể mang đến trải nghiệm một tuyệt vời cho tất cả người chơi

Hệ thống chiến đấu trong Pokémon competitive đang gặp một bài toán hóc búa.
Vấn đề này tồn tại từ khi giải Pokémon Video Game Championship (VGC) ra đời vào năm 2008 với các cơ chế ẩn, quá trình “cày cuốc” mòn mỏi cùng một số yếu tố may rủi (“RNG”) đã làm khó chịu không ít người. Và giờ đây, sau gần hai thập kỷ, The Pokémon Company có cơ hội vàng để biến Pokémon cạnh tranh trở nên dễ tiếp cận hơn bao giờ hết. Nhờ có Pokémon Champions – một battle simulator giống kiểu Pokémon Stadium sắp ra mắt trên Switch và mobile, người chơi sẽ được trải nghiệm đào tạo và so tài Pokémon nhanh chóng, hiệu quả. Chưa hết, tại Pokémon World Championship vừa rồi, The Pokémon Company chính thức công bố đây sẽ là nền tảng thi đấu chính thức cho giải thế giới năm 2026. Đây là một bước tiến cực kỳ đáng chú ý.

Với những người mới làm quen với tựa game, để một Pokémon “chuẩn cạnh tranh” không chỉ đơn giản là bắt nó về. Những yếu tố như Nature, Individual Values (IV) và Effort Values (EV) ảnh hưởng trực tiếp đến chỉ số của Pokémon và tất cả đều cần cân nhắc trong quá trình huấn luyện. Thêm vào đó, kỹ năng (Ability) và bộ đòn đánh (Moveset) có thể biến một Pokémon thành đa di năng đáp ứng vai trò khác nhau trong đội hình. Để dễ hình dung, một con Gyarados có tốc độ cao, năng lực Intimidate (làm giảm chỉ số tấn công đối thủ) cộng với đòn Thunder Wave sẽ hỗ trợ đội bằng cách làm chậm và suy yếu kẻ địch. Trong khi một con Gyarados khác có chỉ số tấn công mạnh, năng lực Moxie (tăng sức mạnh khi hạ được đối thủ), đi kèm Earthquake có thể trở thành một mối đe dọa cực kỳ lớn. Vấn đề là, ngoài những kỹ năng và bộ đòn đánh thì game không hề rõ ràng về chỉ số stats trong game. Mỗi thế hệ, nhất là Pokémon Sword and Shield hay Scarlet and Violet, đều có cải tiến ít ỏi nhằm đơn giản hóa quá trình này qua các item và cơ chế mới.

Nhưng những cải tiến ấy chẳng là gì so với độ phức tạp vốn có. Việc xây dựng đội hình trong Scarlet and Violet – giả sử bạn đã hoàn thành story và có đầy đủ tài nguyên – cũng phải ngốn hàng giờ. Để có một đội đánh chuẩn “pro” có thể mất đến vài tuần, vài tháng. Chính vì thế, rất nhiều người chơi tìm đến các battle simulator do fan làm như Pokémon Showdown để dựng đội và thử nghiệm chúng trước khi bỏ công sức và nguồn lực vào game chính thức. Với dân cày cứng trong cộng đồng, đây là quy trình dễ hiểu và quen thuộc suốt nhiều năm - bởi dù có phần dễ thở hơn xưa, setup một Pokémon chuẩn cạnh tranh vẫn là thử thách với đa số người chơi.

Giả sử bạn muốn build một đội “cộp mác” Raging Bolt trong Pokémon Scarlet. Để bắt được con này bạn buộc phải vượt qua cốt truyện chính, gần như toàn bộ DLC và thu thập dữ liệu Dex tại Blueberry Academy. Rồi bạn phải dành ra hàng giờ để chỉnh sửa chỉ số qua grinding hoặc tiêu tốn lượng lớn tiền trong game. Tiếp đó, phải kiếm hoặc chế tạo các TM cần thiết cho bộ moves chuẩn. Cuối cùng, bạn cần trang bị item phù hợp với phong cách đánh của nó nữa. Tất cả quá trình này có thể kéo dài hàng giờ, và bạn cần làm tương tự với ít nhất 5 Pokémon nữa mới có thể xây được một đội hình chuẩn để thi đấu. 

Và đây, Pokémon Champions chính là ánh sáng nơi cuối con đường. Theo website chính thức, Champions muốn giữ nguyên chiều sâu chiến thuật của dòng game chính mà vẫn giúp người chơi dễ dàng hơn rất nhiều trong việc đào tạo và điều chỉnh chỉ số Pokémon. Sau khi chiêu mộ (hoặc chuyển từ Pokémon Home), bạn có thể dùng tính năng train để tự động chỉnh các chỉ số như Attack, Defense, thay đổi Nature (giống kiểu điều chỉnh chỉ số ưu tiên trong game), hoặc đổi moves và ability tuỳ thích. Tất cả hành động đều tốn Victory Points (VP), một loại điểm sẽ được nhận khi đấu và không thể mua bằng tiền thật. Đến hiện tại, ta chưa biết chuẩn tỉ lệ kiếm VP và các cơ chế kinh tế trong game sẽ thế nào; dù sao quy trình đào tạo đã có phần gọn gàng hơn rất nhiều – dù vẫn còn chút liên quan đến toán học.

Nắm được base stats chưa đủ, còn phải tính đến Effort Values (EV). EV nằm sâu trong Summary của Pokémon nhưng game không đưa ra con số cụ thể, gần như vô dụng khi muốn đo. Mỗi 4 EV kiếm được qua đấu trận hoặc củng cố bằng item (vitamins, feathers…) giúp tăng 1 điểm chỉ số. Mỗi Pokémon tối đa 510 EV, không quá 252 EV trên 1 chỉ số. Nếu bạn “đập” đều EV vào 2 stats thì sẽ dư ra 6 EV không dùng được vì 4 EV = 1 điểm. Tính toán đôi chút thì toàn bộ phép tính cứ lặp đi lặp lại. Nếu bạn thấy đầu óc như quay cuồng, Google công thức tính sát thương trong game sẽ giúp bạn “tỉnh táo” hơn.

Pokémon Champions trên bề mặt đã loại bỏ EV truyền thống, thay bằng 66 điểm stat có thể tự do phân bổ (mỗi chỉ số tối đa 32 điểm). Ví dụ, bạn đầu tư max vào Special Attack và Speed sẽ còn dư lại 2 điểm thay vì chỉ 1. Nghe thì nhỏ xíu thôi, nhưng một điểm dư cũng có thể làm nên sự khác biệt giữa việc hạ gục hoặc phải nhận thêm một lượt đòn chết chóc kia chứ.

Tôi biết đang đi sâu chi tiết, nhưng trong hàng chục năm qua Pokémon competitive vẫn bị giới hạn bởi các chỉ số ẩn và những cơ chế khó hiểu. Là fan cứng từ lâu, tôi cũng không thể chịu nổi kiểu cơ chế khó hiểu này – lẽ ra phần cạnh tranh mới là điểm hấp dẫn nhất, chứ không phải rào cản khiến nhiều người từ bỏ. Nếu Champions chinh phục được cộng đồng casual và lôi kéo họ vào chiều sâu chiến đấu mở rộng của Pokémon, hàng triệu người sẽ sẵn lòng “nhảy vào máu lửa”!

Nếu đó chưa đủ hấp dẫn, hãy nhìn qua khía cạnh tài chính. Để “chơi là có trình” thì bạn cần cầm trong tay Switch cùng Pokémon Scarlet hoặc Violet. Muốn bắt kịp meta? Còn phải có cả 2 phiên bản để đủ bộ Pokémon độc quyền. Còn Pokémon Champions lại là app miễn phí trên mobile và Switch. Nghĩa là bạn không nhất thiết phải sở hữu máy Nintendo hay tựa Pokémon chính chủ vẫn có thể thi đấu.

Dù vậy vẫn còn rất nhiều câu hỏi chưa có lời giải. Trailer gần đây cho thấy cách phân bổ điểm stat, nhưng còn Individual Values (IV) thì sao? Đây là các chỉ số trời sinh mà Pokémon có ngay khi bắt hoặc nở trứng, có thể max nhưng tốn cực nhiều công sức. Một cách đơn giản là đặt tất cả IV trong Champions ở mức 31 (cực đại). Nhưng cách này sẽ phá hỏng chiến thuật “Trick Room” – nơi các đội tận dụng Pokémon siêu chậm ra đòn trước. Tính năng này phụ thuộc vào IV tốc độ bằng 0 để ưu tiên lượt đi. Nếu Champions bỏ IV đi, mọi Pokémon có speed IV zero sẽ chia nhau lượt đi, khiến kết quả trở thành… ngẫu nhiên như tung đồng xu.

Thêm nữa, những item cầm tay (Held Items) thì sao? Giống Ability và chỉ số, item ảnh hưởng cực lớn đến vai trò của Pokémon. Ví dụ Dragonite cầm Choice Band đánh mạnh hơn nhiều nhưng chỉ xài được một đòn trong khi Dragonite cầm Silk Scarf buff đòn Normal type như Extreme Speed rất nguy hiểm mà không bị khóa chiêu.

Còn các cơ chế riêng biệt như Z-Moves, Dynamax có được đưa vào không? Terastalization hay Mega Evolutions thì đã có mặt – hợp lý vì Scarlet, Violet và Legends: Z-A tập trung vào các thứ này rồi – nhưng Z-Moves có “bung lụa” không? Tương lai sẽ thế nào với các thế hệ Pokémon mới? Liệu tất cả Pokémon sẽ dùng được trong Champions? Tôi còn quá nhiều nghi vấn. Nhưng để Champions trở thành phương tiện trải nghiệm đấu Pokémon lý tưởng, nó phải cập nhật nhanh chóng với cơ chế mới của từng thế hệ mới nhằm giữ chân các cao thủ trong cuộc chơi.

Và rồi, câu chuyện về việc “miễn phí” và kiếm tiền vẫn là mối lo sau cùng. Pokémon Champions là free-to-play, vậy cơ chế monetization (tiền tệ) sẽ như thế nào? The Pokémon Company đã xác nhận không thể mua Victory Points bằng tiền thật. Điều đó có nghĩa bạn không thể “nạp tiền” để đào tạo hay chiêu mộ Pokémon, nhưng chắc chắn họ sẽ phải có con đường khác để đón tiền từ người chơi. Mong là chỉ giới hạn ở dạng skin, trang trí thui nhé.

Vậy Pokémon Worlds – giải đấu chính thức hàng năm – sẽ gắn kết như thế nào với chuyện này? Khi Champions chính thức vào các giải đấu, đây có thể là cú hích bùng nổ. VGC đã ngày càng lớn mạnh nhờ cơ chế đơn giản hơn cùng những nhân vật có tiếng tăm như Wolfe Glick, nhưng nó vẫn chỉ khai thác một phần rất nhỏ trong cơ sở người chơi toàn diện. Tính đến năm 2025, Pokémon Scarlet và Violet đã bán được hơn 27 triệu bản. Chắc chắn không phải ai chơi Pokémon cũng vì hệ thống combat, nhưng nếu đập đổ bức tường nhập môn ấy, một lượng người khổng lồ có thể được thuyết phục tham gia sòng phẳng.

Cộng đồng Pokémon thường bị fan cũ chê là “quá dễ”. Và điều này khó có thể phản biện. Câu chuyện trong game vốn được thiết kế cho mọi lứa tuổi mà. Nhưng khi thi đấu, độ sâu chiến thuật mới là điều nhiều người bỏ lỡ. Mấy năm trước, Wolfe Glick – có thể coi là người chơi Pokémon đỉnh nhất thế giới – làm một video với tựa đề “Pokémon phức tạp hơn bạn nghĩ nhiều.” Anh so sánh nó với cờ vua, phân tích cách các cơ chế và chiến thuật tâm lý hòa quyện tạo nên hệ thống đấu trận sâu sắc bậc nhất. Độ sâu và độ khó đó luôn hiện diện cho những ai chịu khó tìm hiểu – nhưng đó cũng là lí do vì sao nhiều người lại tỏ ra chán nả. Cá nhân tác giả, với tư cách fan lâu năm, chỉ hy vọng Pokémon Champions đủ sức thuyết phục được nhiều bạn bè đầu tư kĩ hơn vào cuộc chơi cạnh tranh này lần nữa.