Hades đang tưng bừng kỷ niệm sinh nhật tròn 5 tuổi vào hôm nay, 17/9/2025. Cùng điểm qua xem cộng đồng fan đã biến tựa game và thần thoại Hy Lạp trở thành của riêng họ bằng một thế giới truyện đầy sắc màu và cả loạt mod chất lừ như thế nào nhé.
Với nhiều người, thần thoại Hy Lạp hầu như chỉ gói gọn trong vài gương mặt thân thuộc. Chiến binh cơ bắp Hercules (hay Heracles) đã được kể đi kể lại hàng thế kỷ qua sách vở, phim ảnh, TV show, thậm chí là cả Michael Bolton hát cũng đình đám không kém.
Ngoài ra, phần lớn khán giả hiện đại chỉ nắm được nét phác thảo đại khái: Zeus - ông vua sấm sét quyền lực, Hades - ông vua âm ty u ám, cùng mấy thần quen thuộc khác như Poseidon, Athena, Icarus hay Apollo. Cái kiểu truyền thông đại chúng phóng nhanh lướt qua này gói ghém một kho tàng truyền thuyết dày dặn vào chừng vài đặc điểm dễ nhớ. Dù vậy, đám đệ tử của đỉnh Olympus và vòng xoay vũ trụ thần thoại chứa hàng ngàn nhân vật khác mà chưa bao giờ lọt vào spotlight văn hóa phổ biến.
Khoảng trống tưởng chừng khô khan đó lại chính là thứ giúp Hades – tựa roguelike hành động của Supergiant Games phát hành năm 2020 – trở nên hot. Thay vì tập trung vào Zeus, Poseidon hay Hercules, game chọn lấy Zagreus - đứa con ít người biết đến của thần Hades làm trung tâm. Thay vì nhai lại chán chê những câu chuyện đã nghe đâu đó hàng trăm lần, Hades mang đến một cuộc phiêu lưu kể về gia đình, nổi loạn và ý chí vượt lên, qua lăng kính của một nhân vật gần như không vướng bụi truyền thuyết cũ rích. Cái cách kể chuyện này chính là chất xúc tác thổi làn gió mới mẻ vào thần thoại Hy Lạp, đồng thời khích lệ fan tiếp tục đào sâu những góc khuất ít được biết đến.
Hades sống nhờ vào sự tinh tế trong cách kể. Cái nhìn về các vị thần Hy Lạp trong game vừa dí dỏm, vừa tranh luận căng thẳng, lại cực kỳ nhân văn. Các thần linh cãi nhau như anh chị em trong nhà, đầy những khoảnh khắc nhỏ nhen, tự hào. Game biến tấu hình tượng quen thuộc đồng thời nâng tầm các nhân vật ít xuất hiện hơn, dệt nên một hệ thống thần thoại mới thông qua Gameplay roguelike độc đáo. Chết đi chết lại không phải thất bại mà chính là điểm mấu chốt, như vòng luân hồi và tái sinh bất tận thường thấy trong truyện xưa.
Chu kỳ chết đi sống lại liên tục ấy khiến người chơi ngày càng ở lại lâu hơn trong Nhà Hades, Tartarus và những khu vực âm u dưới mặt đất, và một phần trong số họ đã tự mình xây dựng góc nhìn riêng cho hàng loạt nhân vật của đỉnh Olympus.
“Ê ZagZag,” Apollo cất lời với Zagreus trong một cuộc gặp gỡ chỉ có thể có nhờ mod OlympusExtra. “Cậu không phiền tớ gọi cậu là ZagZag chứ? Nếu phải phiền, tốt nhất cậu ra mặt nói thẳng với tớ đi.”
OlympusExtra thêm vào những vị thần mà bản gốc Hades không có như Apollo, Hestia, Hephaestus và Hera dưới dạng các món boon mới, câu thoại và hình ảnh đẹp mắt. Mod này tưởng tượng chuyện cho từng vị thần và nơi họ ở khi sự kiện Hades diễn ra, khi Zagreus cố gắng thoát khỏi địa ngục để tìm hiểu bí mật về gia đình mình.
“Chúng tôi làm OlympusExtra để bạn có thể chơi luôn từ đầu,” mod co-creator physiXPlays chia sẻ trên Reddit. “Có các đoạn hội thoại xen kẽ vào các sự kiện trong game. Mấy vị thần mới của chúng tôi thậm chí còn nhận xét về một số thay đổi khi bạn tiếp tục hành trình.”
Hàng trăm fans khác cũng thử sức tái hiện phong cách nghệ thuật của Supergiant bằng cách vẽ Hera, Hercules và các nhân vật thần thoại khác như Lype hay Keres. Nhiều tác phẩm thoải mái sáng tạo, không ngại phá cách từ mô tả trong văn bản cổ xưa.
Không khí trong Hades, dù có những kẻ tra tấn như Megaera đi lang thang trong hành lang, vẫn mang cảm giác thân thuộc và tràn đầy sức sống. Cái “ngôi nhà” ấy đã thôi thúc game thủ chèn vào đó các sáng tạo nguyên bản của mình – thường là phiên bản cá nhân hóa cộng thêm vibes fantasy đỉnh – dưới mái Nhà Hades. Nhiều người xem cách Supergiant xây dựng Dionysus, Aphrodite và Ares như những người bạn tri kỷ của họ.
Hades trở thành một trong những tựa indie thành công nhất mọi thời đại. Đến đầu 2021, game đã bán được hơn một triệu bản, rồi tiếp tục tăng nhanh nhờ chuyển nền tảng rộng tới gần như mọi thiết bị lớn – kể cả app mobile trên Netflix! Cơn mưa lời khen đổ dồn ngay lập tức, và năm 2021, game trở thành trò chơi điện tử đầu tiên giành giải Hugo – giải thưởng văn học hàng đầu thế giới. Thứ được tán dương không chỉ là gameplay mà còn là phần kịch bản, biến câu chuyện chạy trốn âm phủ thành bài học bóc tách nỗi đau, sự kiên cường và mối quan hệ gia đình phức tạp.
Năm năm trôi qua, fan vẫn tiếp tục chiến đấu qua đồng Elysium, phấn đấu tìm đường lên mặt đất – dù Persephone đã lâu “chưa đón khách”. Những cuộc đối thoại với các thần thánh và nhân vật trong Hades – từ Sisyphus cho tới Achilles – vẫn khiến người ta thấy thật.
Một phần lý do khiến Supergiant tiếp tục “quay lại” thần thoại Hy Lạp với Hades 2 là vì còn quá nhiều câu chuyện chưa kể. Đội ngũ đã mang Apollo và Hestia vào, thỏa lòng những ước mơ ấp ủ lâu nay của nhóm làm mod OlympusExtra, cùng hàng chục nhân vật mới khác như Melinoë.
“Cũng như anh trai Zagreus trong bản gốc, Melinoë không phải nhân vật do chúng tôi tự sáng tạo, mà dựa trên một nữ thần âm phủ cổ đại được cho là có quan hệ huyết thống với Hades,” blog phát triển chính thức từ Supergiant viết. “Phần ít ỏi truyền thuyết cổ về nàng đã đủ làm chúng tôi khao khát khai thác câu chuyện nàng và mối liên hệ gia đình đó, từ đó mở rộng tầm nhìn về âm phủ mà chúng tôi xây dựng.”
Theo một cách nào đó, truyện xung quanh các vị thần Olympus chẳng khác nào một bộ phim truyền hình gia đình vĩ đại nhất mọi thời đại. Ở đó drama luôn sẵn sàng bung nở bất cứ lúc nào, nhưng cái kiểu drama mà thua bộ phim dài tập còn phải chào thua: Bắt cóc, bí mật gia đình và cả ăn thịt người nữa kìa!
Hades mang đến cho chúng ta những phiên bản dễ tiếp cận và tương tác nhất của các câu chuyện ấy tính đến tận bây giờ. Và chắc chắn câu chuyện đó còn đang tiếp tục được kể trong Hades 2 cũng như vô số sáng tạo fan biến tấu, thêm vào các vị thần, con người, cả cũ lẫn mới, dần thành một đại gia đình thần thoại cực chất.
