Giờ thì ai cũng phải thừa nhận một sự thật: tính năng câu cá trong game chẳng có gì vui chút nào. Nó chẳng thư giãn, chẳng đã, thậm chí còn chẳng hề giải trí tí tẹo nào. Vậy mà kỳ lạ là nhiều nhà làm game vẫn cứ nhét tính năng này vào một đống tựa game hay ho khác như thể câu cá là thứ “phải có,” đứng chung hàng ngũ cùng combat, chế tạo hay những menu phức tạp đến nỗi cần bằng tiến sĩ mới hiểu nổi - nhưng mà thôi, đó là chuyện khác.
Tôi không đăng ký làm ngư phủ chuyên nghiệp đâu nha. Tôi đăng ký để chiến đấu với quái vật độc đáo, xây dựng căn cứ hoành tráng, hay khám phá cả thiên hà xa xôi cơ mà. Thế mà, nhiều lần tôi lại bị bắt ngồi bệt trên bến tàu pixel, nhìn con phao lắc lư rồi đợi một con cá mà tôi chả quan tâm nó tồn tại làm gì.
Thỉnh thoảng, con cá ấy sẽ xuất hiện, nhô cái đầu nhỏ xíu lên mặt nước kiểu trêu ngươi, rồi tôi bị ép vào một pha quick-time event mà tôi chẳng ham thích, cũng chẳng giỏi. Nhưng dù là để lấy tài nguyên hay kinh nghiệm, tôi vẫn phải quăng cần và thu dây theo chỉ dẫn. Câu cá đã trở thành nhiệm vụ phụ không thể bỏ qua trong mọi game.
Tôi hiểu mà. Câu cá nhìn sơ thì có vẻ thư giãn phết. Có khi được design để làm một hoạt động nhẹ nhàng giúp bạn nghỉ ngơi giữa những pha hành động, khám phá mà game mang lại. Thực tế thì sao? Đây là một mini-game phá hỏng sự nhập vai, làm đứt mạch cảm xúc và cản bước tiến của bạn - điều mà nhiều game vẫn cố nhét vào thế giới của mình kiểu như chúng ta đang mong chờ Deadliest Catch phiên bản JRPG vậy.
Nào cứ lấy The Legend of Zelda: Twilight Princess làm ví dụ. Game thì quá tuyệt, được yêu thích rộng rãi, nhưng đúng lúc đầu game Link lại phải chứng tỏ bản lĩnh bằng cách… câu một con cá. Chàng kiếm sĩ diệt địch mà chỉ được đánh giá là anh hùng khi ngồi bất động, mắt thao láo, chờ đợi một sinh vật nước nhỏ xíu rơi vào bẫy.
Trong Final Fantasy XV thì Noctis rút cần câu như rút kiếm vậy, đến nỗi bạn có thể tưởng cậu ta là một “ngư dân chuyên nghiệp” chứ không phải True King. Khởi đầu thì đáng yêu kiểu hoàng tử câu cá với bạn bè thôi, nhưng càng về sau, khi thế giới và câu chuyện trở nên hấp dẫn hơn, tôi chẳng muốn bị gián đoạn bằng một mini-game mà cảm giác như DLC miễn phí của Wii Sports. Cho tôi thưởng thức các vị thần, đế chế và chiếc siêu xe phép thuật đi đã.
Red Dead Redemption 2, một trong những game thế giới mở nhập vai đỉnh nhất, cũng làm giảm độ “đã” khi kéo bạn vào cảnh câu cá với cậu nhóc Jack. Lúc đầu thì đầm ấm tình thân, và tôi cũng pha loãng tư tưởng để chấp nhận câu cá như một cách thể hiện mối quan hệ nhân vật, làm game hay hơn. Nhưng ngay khi tôi sắp chấp nhận “ok câu cá cũng được mà” thì trò câu cá fly-fishing huyền thoại xuất hiện, biến Arthur Morgan thành một “tay câu” chính hiệu. Tôi chỉ muốn cướp tàu hỏa và trốn chạy bọn Pinkertons thôi mà.
Ngay cả với mấy game kiểu như Stardew Valley hay Animal Crossing nằm trong thể loại cần câu cá để hợp với phong cách chơi, việc câu cá vẫn là một thử thách đầy căng thẳng về sự kiên nhẫn hơn là một trải nghiệm nhẹ nhàng thoải mái. Cứ thử câu cá trong Stardew là tôi có thể nổi cáu nặng hơn cả khi chơi mấy game Dark Souls cơ. Tôi chỉ muốn sống cuộc sống yên bình ở nông trại thôi, mà mỗi lần câu cá là cảm giác như đang tháo mìn chứ không phải mini-game thư giãn.
Còn Animal Crossing thì câu cá bớt áp lực hơn, nhưng số lượng bạn bị bắt phải câu thì cũng làm người ta choáng. Không gì trả tiền ngon bằng câu cá - nền kinh tế Animal Crossing gần như chỉ chạy trên việc bán cá chợ đen vậy. Muốn mua đồ nội thất mới? Bán cá đi. Muốn thu thập bảo tàng? Lại phải câu cá thêm. Mà đến khi tôi thấy thêm một con cá vược nữa là thôi, tôi quăng switch xuống ao lớn gần nhất luôn. Và không, tôi sẽ không câu nó lên.
Nếu câu cá mà mang lại điều gì đáng giá thì tôi còn cảm tình chứ giờ nhìn vào thì tôi không thấy cách nào để “khoác áo mới” cho mini-game câu cá thật vui nhộn. Bấm nút, chờ, bấm nút lại. Xong. Tôi không thấy được khả năng nào để cơ chế này phát triển vượt ra khỏi cái vòng luẩn quẩn ấy, và đó chính là lý do nhiều nhà làm game nên học cách đừng bắt tôi phải yêu cái thứ này nữa mà phải thôi đi.
Điều làm tôi ghét câu cá nhất đó là nó như cái máy bẻ gãy sự nhập vai. Một phút thì tôi đang chiến đấu với quái thú hùng mạnh, phiêu lưu trong tận thế, hay trốn khỏi địa ngục, phút sau lại bị kéo vào bờ hồ giương cần câu, tạo cảm giác phi lý và bực dọc không chịu nổi. Nếu tôi là con trai của Thần Địa Ngục thật, thì chắc tôi không nên biết câu cá hay buộc phải thích cái trò đó.
Đừng hiểu nhầm, có vài game vẫn làm câu cá khá ổn. Sea of Thieves thì nhập vai điệu đà hài hước của trò này, còn Spiritfarer thì kiểu chăm sóc thiền định hợp với câu chuyện của game. Nhưng đó chỉ là ngoại lệ, không phải chuẩn mực, và tôi vẫn chưa hiểu tại sao câu cá phải có mặt ở khắp mọi nơi đến vậy.
Câu cá trong game giờ thành một nhiệm vụ lấy đồ gây ức chế mà thôi. Nhà làm game dùng nó để “lấp chỗ trống,” hay kéo dài thời gian chơi, nhưng chẳng có gì đáng giá thực sự. Có người thích thì cũng được, nhưng phần lớn như tôi chắc sẽ bị “bắt cóc” bởi lũ cá hồi ảo. Nếu anh em cứ bắt tôi phải cho câu cá vào game, thì làm ơn cho nó thành tùy chọn, hoặc chí ít làm cho vui đi. Cho tôi mua cá luôn đi chứ đừng bắt tôi ngồi đợi cá nhảy lên trêu ngươi. Cho tôi hối lộ ngư dân gần bờ lấy cá. Cho tôi ném lựu đạn xuống biển rồi nhặt luôn 600 con lên một lúc. Cho tôi đi tiếp cuộc chơi của tôi với!
.jpg?w=500&q=85)
